Nghiên cứu vai trò quan trọng của các loài thụ phấn
Nếu không có những loài côn trùng thụ phấn, nhiều loài thực vật hoang dã sẽ không thể tạo quả. Do đó, các hệ sinh thái sẽ không thể phát triển. Hơn ba phần tư các loại cây trồng quan trọng nhất phụ thuộc vào các loài thụ phấn để có thể tạo ra năng suất cao và chất lượng tốt. Do đó, việc mất đi các loài thụ phấn cũng sẽ dẫn đến thiệt hại kinh tế lên tới hàng tỷ USD.
Thực vật và các loài thụ phấn đan xen trong một mạng lưới phức tạp, trong đó sự phân bố và sự phong phú của các loài liên quan cũng như sự xuất hiện theo mùa, sinh lý học và hành vi của chúng đều được điều chỉnh. Ngay cả những thay đổi nhỏ cũng có thể khiến mọi thứ mất cân bằng. Do đó, các chuyên gia lo ngại rằng những ảnh hưởng của con người như thay đổi khí hậu và sử dụng đất có thể dẫn đến quá trình thụ phấn kém hiệu quả hơn.
Giáo sư Tiffany Knight từ Trung tâm Nghiên cứu Helmholtz UFZ cho biết: Chúng tôi đã điều tra dân số các loài thụ phấn vào năm 2018 và 2019 tại vùng lân cận Kittilä (một ngôi làng nằm cách Bắc Cực khoảng 120 km về phía bắc). Khu vực này vẫn có dân cư thưa thớt và ít thay đổi về mặt sử dụng đất. Tuy nhiên, khu vực này không thoát khỏi hậu quả của biến đổi khí hậu.
Nhà nghiên cứu Leana Zoller cho biết: “Chúng tôi đã nhận thấy những thay đổi mạnh mẽ trong mạng lưới các loài thụ phấn. Chỉ có 7% số lần quan sát có sự tham gia của cùng một loài côn trùng và thực vật như trước đây”.
Ví dụ, ngày nay ruồi và bướm đêm ít xuất hiện hơn trên những bông hoa quanh làng so với trước đây. Đây có lẽ không phải là tin tốt. Đó là bởi vì hai nhóm này có một số loài thụ phấn đặc biệt hiệu quả. Chúng bao gồm loài ong Volucella bomylans - một loài ruồi lớn, có lông giống như ong vò vẽ. Thời điểm trước đây, loài này là vị khách thường xuyên nhất của loài cây mâm xôi Rubus arcticus và phong lữ rừng Geranium sylvaticum. Loài ong vò vẽ có khả năng chuyển phấn hoa của những loài này từ cây này sang cây khác một cách hiệu quả.
Ngoài ra, bướm đêm sử dụng lợi thế vật lý trong quá trình thụ phấn: với vòi dài, chúng cũng có thể lấy mật hoa từ gốc hoa hình ống. Đây là lý do tại sao chúng từng là những vị khách thường xuyên nhất của loài hồng Dianthus superbus và Silene Vulgaris, cả hai đều có những bông hoa hình ống.
Theo các nhà khoa học, quá trình thụ phấn có thể thay đổi trong tương lai nếu những thay đổi trong cộng đồng côn trùng tiếp tục diễn ra. Cho đến nay, các loài thụ phấn đang phải đối phó với nhiệt độ tăng cao. Xa hơn về phía bắc ở vùng cao Bắc Cực, một nghiên cứu đã cho thấy số lượng các loài thụ phấn giảm mạnh. Nếu điều này cũng xảy ra tại các khu vực khác, vấn đề này sẽ trở nên nghiêm trọng. Đến một lúc nào đó, thực vật sẽ không còn khả năng bù đắp cho những tổn thất do mạng lưới thụ phấn hoạt động không hiệu quả.
Nguyễn Minh Thu - Cổng TTĐT Bộ Nông nghiệp và PTNT
