Để nâng cao năng suất và chất lượng chè ngoài công tác trồng và chăm sóc đúng kỹ thuật thì công tác thu hoạch chè cũng là 1 khâu không thể thiếu trong quy trình sản xuất chè. Để thu hoạch chè đạt năng suất cao và lâu dài bà con nên chú ý 1 số điểm sau:
1. Nguyên tắc hái
+ Cân đối hái đi và chừa lại, đảm bảo tăng số lứa, tăng năng suất đồng thời đảm bảo hệ số lá chừa và sinh trưởng của cây (nguyên tắc hái chừa hợp lý)
+ Căn cứ đặc điểm của từng giống, căn cứ tình trạng sinh trưởng của cây ở mỗi nương đồi, căn cứ vào yêu cầu chất lượng chè thành phẩm để xác định phẩm cấp hái cho mỗi loại hình năng suất, không hái già quá hoặc non quá (nguyên tắc hái đúng phẩm cấp)
2. Kỹ thuật hái chè
2.1. Kỹ thuật chừa
+ Chừa theo thời vụ: Vụ xuân (tháng 3-4) chừa 1 lá cá + 2 lá thật ,tạo tán bằng . Những đọt vựot cao hôn mặt tán thì hái sát lá cá.
Vụ hè thu (tháng 5 – 10) chừa 1 lá cá + 1 lá thật. tạo tán bằng . Những đọt vựơt cao hôn mặt tán thì hái sát lá cá.
Vụ đông(tháng 11-12): Tháng 11 hái chừa lá cá, tháng 12 hái cả lá cá.
+ Chừa theo tình trạng sinh trưởng nương chè.
Nương chè sinh trưởng tốt chừa ít, sinh trưởng xấu chừa nhiều - Nương chè đốn thấp chừa nhiều hơn chè đốn cao. Những vùng có độ ẩm cao, nương chèsinh trưởng tốt có khả năng chủ động tưới nước có thể áp dụng chừa ngay từ đầu vụ với độ cao cách vết đốn từ 10 - 15 cm tuỳ theo khung đốn sau đó hái liên tục không chừa.
2.2. Kỹ thuật thu búp
- Hái chè
+ Hái nguyên tôm:
+ Hái 1 tôm + 1 lá.
+ Hái 1 tôm + 1,2 lá.
+ Hái 1 tôm + 2 lá.
+ Hái 1 tôm + 2,3 lá.
+ Hái 1 tôm + 3 lá.
+ Hái chè già (thường tận thu lá trắng, chè cuối vụ ít dùng)
- Phân loại chè
Chè loại 1: (chè A): Có từ 0 - 10% lá già, bánh tẻ.
Loại 2: (chè B): Có từ 10 - 20% lá già, bánh tẻ.
Loại 3: (chè C): có từ 20 - 30% lá già, bánh tẻ.
Loại 4: (chè D): có từ 30 - 40% lá già, bánh tẻ.
Xác định % bánh tẻ bằng phương pháp bấm bẻ và cân trọng lượng.
2.3. Hái chè sản xuất kinh doanh
Hái san trật (thường xuyên) 7 - 10 ngày/lứa khi trên mặt tán có 30% búp đủ tiêu chuẩn.
Vùng chè sinh trưởng tốt, chủ động nước tưới có thể áp dụng hái chừa theo tình trạng sinh trưởng nương chè (hái chừa theo đốn như sau).
Đốn 60 - 65cm: Hái chừa đầu vụ cách vết đốn 15 cm.
Đốn 65 - 75 cm: Hái chừa đầu vụ cách vết đốn 10cm.
Đốn >75cm: Hái chừa cách vết đốn 7-10cm.
2.4. Hái chè kiến thiết cơ bản
+ Trước khi đốn tạo hình:
- Chè 1 tuổi: từ tháng 10 bấm ngọn những cây cao 60cm trở lên.
- Chè 2 tuổi: hái búp trên những cây to khỏe và cách mặt đất 50cm trở lên.
+ Hái tạo hình sau khi đốn:
- Chè đốn lần thứ nhất: đợt đầu hái tạo hình cách mặt đất 40 - 45cm, đợt sau hài sát lá cá.
- Chè đốn lần thứ hai: đợt dầu hái cao hơn chè đốn lần một khoảng 5cm, các đợt sau hái như chè đốn lần thứ nhất
2.5 Đối với chè đốn đau và đốn trẻ lại:
- Chè đốn đau: đợt đầu hái 1 tôm 2, 3 lá, chừa 3, 4 lá và lá cá; các đợt sau hái chừa lá cá.
- Đối với chè đốn trẻ lại, hái như đối với chè kiến thiết cơ bản./.
Để nâng cao năng suất và chất lượng chè ngoài công tác trồng và chăm sóc đúng kỹ thuật thì công tác thu hoạch chè cũng là 1 khâu không thể thiếu trong quy trình sản xuất chè. Để thu hoạch chè đạt năng suất cao và lâu dài bà con nên chú ý 1 số điểm sau:
1. Nguyên tắc hái
+ Cân đối hái đi và chừa lại, đảm bảo tăng số lứa, tăng năng suất đồng thời đảm bảo hệ số lá chừa và sinh trưởng của cây (nguyên tắc hái chừa hợp lý)
+ Căn cứ đặc điểm của từng giống, căn cứ tình trạng sinh trưởng của cây ở mỗi nương đồi, căn cứ vào yêu cầu chất lượng chè thành phẩm để xác định phẩm cấp hái cho mỗi loại hình năng suất, không hái già quá hoặc non quá (nguyên tắc hái đúng phẩm cấp)
2. Kỹ thuật hái chè
2.1. Kỹ thuật chừa
+ Chừa theo thời vụ: Vụ xuân (tháng 3-4) chừa 1 lá cá + 2 lá thật ,tạo tán bằng . Những đọt vựot cao hôn mặt tán thì hái sát lá cá.
Vụ hè thu (tháng 5 – 10) chừa 1 lá cá + 1 lá thật. tạo tán bằng . Những đọt vựơt cao hôn mặt tán thì hái sát lá cá.
Vụ đông(tháng 11-12): Tháng 11 hái chừa lá cá, tháng 12 hái cả lá cá.
+ Chừa theo tình trạng sinh trưởng nương chè.
Nương chè sinh trưởng tốt chừa ít, sinh trưởng xấu chừa nhiều - Nương chè đốn thấp chừa nhiều hơn chè đốn cao. Những vùng có độ ẩm cao, nương chèsinh trưởng tốt có khả năng chủ động tưới nước có thể áp dụng chừa ngay từ đầu vụ với độ cao cách vết đốn từ 10 - 15 cm tuỳ theo khung đốn sau đó hái liên tục không chừa.
2.2. Kỹ thuật thu búp
- Hái chè
+ Hái nguyên tôm:
+ Hái 1 tôm + 1 lá.
+ Hái 1 tôm + 1,2 lá.
+ Hái 1 tôm + 2 lá.
+ Hái 1 tôm + 2,3 lá.
+ Hái 1 tôm + 3 lá.
+ Hái chè già (thường tận thu lá trắng, chè cuối vụ ít dùng)
- Phân loại chè
Chè loại 1: (chè A): Có từ 0 - 10% lá già, bánh tẻ.
Loại 2: (chè B): Có từ 10 - 20% lá già, bánh tẻ.
Loại 3: (chè C): có từ 20 - 30% lá già, bánh tẻ.
Loại 4: (chè D): có từ 30 - 40% lá già, bánh tẻ.
Xác định % bánh tẻ bằng phương pháp bấm bẻ và cân trọng lượng.
2.3. Hái chè sản xuất kinh doanh
Hái san trật (thường xuyên) 7 - 10 ngày/lứa khi trên mặt tán có 30% búp đủ tiêu chuẩn.
Vùng chè sinh trưởng tốt, chủ động nước tưới có thể áp dụng hái chừa theo tình trạng sinh trưởng nương chè (hái chừa theo đốn như sau).
Đốn 60 - 65cm: Hái chừa đầu vụ cách vết đốn 15 cm.
Đốn 65 - 75 cm: Hái chừa đầu vụ cách vết đốn 10cm.
Đốn >75cm: Hái chừa cách vết đốn 7-10cm.
2.4. Hái chè kiến thiết cơ bản
+ Trước khi đốn tạo hình:
- Chè 1 tuổi: từ tháng 10 bấm ngọn những cây cao 60cm trở lên.
- Chè 2 tuổi: hái búp trên những cây to khỏe và cách mặt đất 50cm trở lên.
+ Hái tạo hình sau khi đốn:
- Chè đốn lần thứ nhất: đợt đầu hái tạo hình cách mặt đất 40 - 45cm, đợt sau hài sát lá cá.
- Chè đốn lần thứ hai: đợt dầu hái cao hơn chè đốn lần một khoảng 5cm, các đợt sau hái như chè đốn lần thứ nhất
2.5 Đối với chè đốn đau và đốn trẻ lại:
- Chè đốn đau: đợt đầu hái 1 tôm 2, 3 lá, chừa 3, 4 lá và lá cá; các đợt sau hái chừa lá cá.
- Đối với chè đốn trẻ lại, hái như đối với chè kiến thiết cơ bản./.
Ảnh: Hái chè đúng cách cũng là bảo vệ cây chè
Nguyễn Thuỳ Dương
Trung tâm Khuyến nông Lai Châu
